تصويرسازي ازنگاه ليلا رخشي قاضياني

اسكراچ بورد، مقواي مخصوصي است كه از اوايل قرن بيستم اختراع شده و به جاي سنگ هاي ليتوگرافي كه قبلا براي چاپ سنگي استفاده مي شد ، به كارگرفته شده است . اين مقوا شامل يك لايه گچ سفيد است كه با چسب مخصوصي در هم آميخته شده و روي مقوا پرس شده است . ضخامت گچ خيلي كم است كه پس از خشك شدن به سرعت صاف و محكم مي شود . پس از آغشته شدن اين مقوا با مركب مشكي يا رنگي و ايجاد خراش با ابزار نوك تيز برروي آن مي توان طرح هاي جالبي را با هاشور و سايه روشن هاي دقيق و ظريف مثبت و منفي به وجود آورد . در گذشته ازاين شيوه به علت خصوصيت ذاتي اش ( سياه و سفيد) در چاپ روزنامه و كتاب استفاده مي كردند . تكنيك كار روي اسكراچ بورد ، مستلزم استفاده از يك ابزار حكاكي تيز براي ايجاد خراش است . تصوير سازان علمي بيش تر از اسكراچ بورد سفيد استفاده مي كنند و ناحيه هاي بزرگتر را با رنگ ، مشكي مي كنند . براي انتقال طرح روي سطح سفيد ، با مدادآبي روشن و براي سطح سياه با مداد قرمز كنته ، پشت خط هاي طرح را رنگي مي كنند و آن را روي سطح برمي گردانند .

براي كار روي اسكراچ بورد سفيد ، نخست محدوده ي كلي سايه ها و ناحيه ها تيره تصوير را برروي سطح مشخص كنيد . اين ناحيه را با مركب رقيق شده به صورت يك لايه ي نازك رنگ كنيد . اين رنگ دو عملكرد برساختن يك شكل منسجم دارد :

1- كم كردن غلظت ذرات

2- امكان ايجاد خط هاي ظريف تر

خط دور ناهموار طرح را باقي بگذاريد تا خط هاي مركبي و خراش به طور اتفاقي در هم آميزند و لبه هاي طرح بعد از اضافه كردن هاشور ، حرفه اي به نظر برسد . وقتي مركب خشك شد ، خط دور و بقيه طرح را با قلم يا قلمو كامل كنيد و بگذاريد خشك شود . سپس ، با يك ابزار حكاكي خط هاي سفيد طراحي را با ايجاد خراش روي قسمت هاي سياه كامل كنيد . ايجاد بافت اجسام نتيجه ي نحوه خراشي است كه صورت گرفته است علاوه برآن احساس فرم و حجم در نتيجه نور و سايه بستگي ، به نحوه ي خراشيدن خطوط و سطوح دارد. ساده ترين راه براي ايجاد حالت سايه روشن ، كاركردن از طرفي به طرف ديگر است . از قسمت سفيد يا روشن ترين قسمت به طرف تيره ترين بخش كاركم كم خراش دهيد تا به قسمت كامل سياه برسيد . يادگيري اين شيوه و خراشيدن سايه روشن ها با هاشور توانايي هنرمند را هنگامي كه با ساير وسايل از قبيل مداد، خودكار ، قلم فلزي يا راپيد و گراف اقدام به هاشور مي نمايد ، افزايش مي دهد و نحوه ي سايه زدن با خطوط سياه و سفيد را به وي مي آموزد . براي ايجاد برخي از بافت هاي ظريف كه با دست به طور يكنواخت و منظم امكان پذيرد نمي باشد مي توان ورقه هاي نازك چسب دار كه حاوي نقش است و به زيپاتون معروف است ، استفاده نمود . اين ورقه ها كه با طرح ها و بافت هاي مختلف است از حيث شيوه ( سياهي و سفيدي خالص ) با شيوه اسكراچ بورد شباهت دارد تهيه ي اين ورقه ها با هزينه كم قابل دسترسي مي باشد . در روش خراش جهت خط ، نزديكي خطوط و انحناي آن بستگي به مدل طرح دارد . با گذاشتن نقطه هاي سياه در بعضي قسمت ها مي توانيد يك سطح خاكستري ايجاد كنيد . خط ها و نقطه هاي ايجاد شده به وسيله ي مركب روي سطح سفيد بايد با سياهي هاي ايجاد شده به وسيله ي خراش ، يكسان به نظر برسند و از هم قابل تشخيص نباشند . در آخر كار سفيدي هاي ريز داخل ناحيه سياه تراشيده مي شود . اصلاحات لازم را مي توان با گواش سفيد نيز ايجاد كرد . بعضي از قسمت هاي طرح كه داراي يك سايه روشن با بافت منظم است را مي توانيد خالي بگذاريد و بعد از اسكن طرح تمام شده در رايانه ، بافت را به آن محل اضافه كنيد .